LÝ LỊCH DI TÍCH

1. Tên gọi di tích:
   • SỰ KIỆN HẦM HẤN
2. Địa điểm, vị trí, đường đi đến:

   Sự kiện hầm Hấn tại xóm lẻ vùng 7 thôn Lang Châu, nay là đội 5 thôn Lang Châu Nam, xã Nam Phước, thành phố Đà Nẵng.

   Từ quốc lộ 1, rẽ trái về phía Đông theo đường tỉnh lộ 610 chạy dọc xuống khoảng 400m gần đến trụ sở UBND xã Duy Phước (cũ), ngay ngã tư tiếp tục rẽ tay phải về phía bàu Vân Quật (phía Nam) khoảng chừng 400m theo đường bê tông, lại rẽ xuống phía Đông theo đường ruộng chừng 200m là đến di tích.

3. Sự kiện di tích:

   Năm 1954, sau khi kí hiệp định Giơ – ne – vơ, một số cán bộ của ta được phân công ở lại đấu tranh với địch, để đảm bảo cho cán bộ cách mạng hoạt động, nhân dân trong xóm lẻ vùng 7 thôn Lang Châu đã đào hầm bí mật nuôi giấu cán bộ, nơi đây đã trở thành địa điểm hoạt động chỉ đạo phong trào của cán bộ huyện ủy, tỉnh ủy và các xã khu Đông.

   Năm 1964, phong trào cách mạng phát triển mạnh và rộng khắp ở các địa phương khu Đông Duy Xuyên, các cơ quan đầu não của địch tại đây liên tục bị ta tấn công, để dập tắt phong trào cách mạng, bọn địch đã đàn áp khủng bố các cơ sở cách mạng và gia đình của cán bộ thoát ly, chúng ra sức bắt bớ đánh đập, buộc cơ sơ và người thân phải chỉ nơi trú ẩn của các đồng chí cán bộ của ta, nhưng cơ sở và các người thân trong gia đình đều trung kiên không khai báo. Họ tìm cách để bảo vệ cán bộ, bảo vệ cách mạng.

   Ngày 17/7/1964 (ngày mồng 9 tháng 6 năm Giáp Thìn), sau nhiều lần tra hỏi và dò la đánh hơi, thấy xóm lẻ vùng 7 thôn Lang Châu có dấu hiệu khả nghi, có hầm bí mật nuôi giấu cán bộ, bọn địch liền huy động hai trung đội lính Bảo An, Cộng Hòa, với bọn mật vụ, dân vệ cùng xe cơ giới lùng sục tìm hầm bí mật trong khu vực này. Chúng cùng hai tên chiêu hồi đi đào hầm bí mật khắp nơi. Khi đến nhà ông Trương Kiện (nơi có hầm bà Hấn – Bà Hấn là con gái của ông Trương Kiện) lại thấy có dấu hiệu khả nghi, chúng liền triển khai lực lượng để tìm hầm, khi đến chuồng trâu, chúng yêu cầu thả trâu ra nhưng em Trương Thị Hiểu, con gái ông Trương Cao – cháu gọi ông Trương Kiện là chú) kiên quyết giữ chặt mũi trâu không cho chúng vào, vì em biết nắm hầm nằm ngay ở máng ăn của trâu, nếu để bọn chúng vào thì sẽ bị lộ, rất nguy hiểm cho cán bộ ta đang ở dưới hầm. Bọn chúng liền xả súng bắn chết em Hiểu ngay tại chổ, một tên lính khác hung hăng đi lên xông lên giằng lấy mũi trâu thì bị trâu chống trả quyết liệt làm bị thương. Thấy hầm có nguy cơ bị lộ, hai đồng chí Dương Hối và Nguyễn Thành Văn nhảy lên khỏi hầm dùng súng và lựu đạn quyết tử cùng bọn chúng, do không làm chủ được tình thế, bọn giặc lại đông nên hai đồng chí đã anh dũng hy sinh.

   Từ đó chúng tiếp tục phát hiện ra hai hầm của ông Trương Cáo và Đặng Điệp, vì thế các đồng chí trong hầm đều phải nhảy ra để trực tiếp chiến đấu chống lại bọn chúng nhưng cuối cùng đều đã hy sinh, ông Trương Cáo và Trương Kiện đã mưu trí thừa cơ thoát khỏi nanh vuốt của kẻ thù, đồng chí Nguyễn Sinh bị chúng bắt sống.

4. Khảo tả di tích:

   Sự kiện hầm Hấn đã xảy ra tại xóm lẻ vùng 7 thôn Lang Châu, nguyên trước đây là khu nhà dân nằm nhỏ lẻ gần bàu Vân Quật, địa bàn hẻo lánh rất thuận lợi cho cơ sở ta trú ẩn hoạt động, nơi đây nhân dân ta chủ yếu là cơ sở cách mạng sống trụ bám.

   Nay khu vực này đã được cải tạo thành đồng ruộng sản xuất.

5. Loại hình di tích:

   Di tích sự kiện hầm Hấn là di tích lịch sử.

6. Trạng thái bảo quản:

   Di tích sự kiện hầm Hấn đã được Đảng ủy, UBND xã có chủ trương xây dựng bia tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng đã hy sinh và ghi nhận những đóng góp to lớn của bà con nhân dân nơi đây đã trọn tình trọn nghĩa sống bám đất giữ làng, bảo vệ cách mạng, cùng cả nước làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975.

7. Cơ sở pháp lý:

   Sự kiện hầm Hấn năm xưa vẫn còn vang mãi về lòng quả cảm, trí thông minh, quyết bảo vệ Đảng, bảo vệ cơ sở cách mạng đến hơi phút cuối cùng của quân và dân nơi đây và đã đi vào lịch sử địa phương như một mốc son sáng để đời đời con cháu ghi nhớ và tôn vinh.

8. Phương án bảo vệ:

Để làm tốt công tác giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau về tinh thần dũng cảm, ý chí cách mạng và tinh thần tự hào dân tộc. Các cấp chính quyền địa phương và nhân dân nơi đây mong sự kiện hầm Hấn sớm được xếp hạng di tích cấp tỉnh để có kế hoạch phục dựng lại di tích lịch sử này.