LÝ LỊCH DI TÍCH

1. Tên gọi di tích:

   SỰ KIỆN NỔNG BÀ ĐIỀM

2. Điểm đường đi đến:

   Nổng Bà Điềm thuộc thôn Tư nay là thôn Hà Thuận, xã Nam Phước, thành phố Đà Nẵng 

   Từ quốc lộ 1A, phía trong ngã ba Nam Phước đi về hướng Đông theo tỉnh lộ 610 nối dài hướng Bàn Thạch khoảng 6km đến đường liên xã cạnh chùa Bàn Thạch rẽ về hướng Bắc đến UBND xã Duy Vinh (cũ), từ UBND xã theo hướng Cẩm Kim đến nghĩa trang liệt sỹ của xã khoảng 600m,có đường rẽ theo đường liên thôn bên cạnh, tiếp tục đi về hướng Nam nơi có lò gạch và khu chế biến hải sản Đại Thanh khoảng 350m đến bờ sông Bình Khê, nổng bà Điềm nằm ngay cạnh bờ sông.

3. Sự kiện di tích:

   Cuối năm 1968 đầu năm 1969, nhằm củng cố các đồn bốt để làm vành đai phong tỏa Cẩm Kim, Xuyên An, Xuyên Long, Xuyên Thái và để trấn giữ, bảo vệ quận Hiếu Nhơn (Hội An), địch liên tục đổ thêm quân và chuẩn bị mọi phương tiện để mở rộng địa bàn chiếm đóng.

   Ta chủ trương, nếu cứ để địch tiếp tục thực hiện như kế hoạch và với vị trí chiến lược khá quan trọng của những đồn bốt trên sẽ gây không ít khó khăn, trở ngại cho mục tiêu đánh thắng giặc Mỹ của ta.

   Đến tháng 11 năm 1969, địch chuẩn bị các phương tiện để xây dựng đồn tại nổng bà Điềm, thôn Hà Thuận, xã Xuyên An. Lúc này nhân dân và du kích 2 xã Xuyên An và Xuyên Long (nay Nam Phước) họp bàn lên kế hoạch để chống phá không cho địch tập kết xây dựng căn cứ chỉ huy liên đại vùng đông. Lợi dụng lúc đêm tối khi địch rút lui, cán bộ và du kích xã tổ chức nhổ cọc sắt ấp chiến lược, khiêng các cuộn dây kẻm gai, các loại bao chắn dùng làm lô cốt ném toàn bộ xuống sông Bình Khê.

   Bị ta phá hoại nhiều lần, địch tập trung lực lượng vừa trấn giữ vừa vận chuyển vật tư để xây dựng đồn. Do lực lượng ta quá mỏng, không đủ sức tấn công trực tiếp, vì vậy lợi dụng đêm tối địch rút quân về và chủ quan không đề phòng để lên kế hoạch tấn công. Vào tối 25 tháng 11 năm 1969, cán bộ du kích xã gồm các đồng chí Trương Quang Hòa, Nguyễn Tấn May, và một số đồng chí khác đã sử dụng bom hỏng của địch, dùng kíp điện cải tiến lại thành loại bom đạp nổ có trọng lượng 250 kg và huy động nhân dân khiêng cài đặt lại đồn, theo như kế hoạch chờ 15 ngày sau khi địch dừng xe GMC chở toán quân mới để thay cho toán quân cũ. Đúng như kế hoạch vào ngày 10 tháng 12 năm 1969 khi đoàn xe địch đã lọt vào vị trí cài bom ta chủ động kích nổ làm phá hỏng toàn bộ 1 xe GMC và tiêu diệt gọn 20 tên. Ta tổ chức tập kích tấn công phá hỏng và làm tiêu hao sinh lực địch nhiều lần, nên kế hoạch xây dựng đồn Liên Đại tại nổng Bà Điềm của Bộ chỉ huy liên Đại địa phương quân gặp không ít trở ngại và tiến độ hoàn thành chậm hơn 1 tháng theo dự tính.

   Đây là sáng kiến cải tiến vũ khí có sức công phá lớn của dân quân du kích địa phương.

4. Khảo tả:

   Nguyên nổng bà Điềm là gò đất cao, rộng hơn 10.000 m2 sau khi khảo sát nhiều lần, địch quyết định chọn nơi đây để xây dựng đồn bót. Để thực hiện kế hoạch, chúng cho xe cơ giới cày ủi sang bằng gò đất, rồi tiếp tục vận chuyển các phương tiện cần thiết như: thép gai, bao tải, ri sắt …

   Đồn có diện tích khoảng 5.000 m2 được bao bọc bởi 7 lớp rào kẻm gai ( trong đó có 3 lớp rào thép gai bung, 4 lớp gai thường) giữa các lớp rào địch cài thêm rất nhiều loại mìn, củ yếu là mìn 3 càn, claymo, mìn ríp. Bên trong địch bố trí một vọng gác khoảng 25 mét, có khoảng 10 lô cốt các loại và thường xuyên có khoảng hơn 1 đại đội lính canh.

   Nay toàn bộ khu nổng Bà Điềm nằm cạnh sông Bình Khê. Hợp tác xã gạch Ngọc Sơn thuê mặt bằng để sản xuất gạch bán tuynen.

5. Loại hình di tích:

   Sự kiện nổng Bà Điềm là di tích lịch sử.

6. Trạng thái bảo quản:

   Địa điểm diễn ra sự kiện kiện nổng Bà Điềm năm xưa vẫn còn nguyên, theo kế hoạch của địa phương sẽ xây dựng bia di tích tại nơi đây, để ghi dấu sự kiện và làm tốt công tác giáo dục truyền thống.

7. Cơ sở pháp lý:

   Sự kiện nổng Bà Điềm thuộc thôn Tư còn gọi là thôn Trung nay là thôn Hà Thuận xã Duy Vinh huyện Duy Xuyên là di tích lịch sử quan trọng của địa phương. Qua hội thảo, Đảng ủy, ủy Ban nhân dân xã Duy Vinh huyện Duy Xuyênđã có tờ trình đề nghị. Trên cơ sở đó, Phòng Văn hóa và Thông tin lập hồ sơ khoa học đề nghị quí cấp xem xét xếp hạng di tích cấp tỉnh cho sự kiện lịch sử này.

8. Phương án bảo vệ:

Để ghi dấu sự kiện lịch sử này, Đảng ủy Ủy ban nhân dân xã Duy Vinh (cũ) có kế hoạch xây dựng bia di tích tại nơi diễn ra sự kiện lịch sử vào ngày 25 tháng 11 năm 1969, để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ của địa phương.