LÝ LỊCH DI TÍCH

1. Tên gọi di tích:

   VỤ THẢM SÁT MỸ DUÂN

2. Địa điểm, vị trí, đường đi đến:

   Vụ thảm sát Mỹ Duân xảy ra tại xóm Chùa ấp Mỹ Duân, nay là đội 13 thôn Mỹ Phước, xã Nam Phước, thành phố Đà Nẵng.

   Từ Quốc lộ 1A theo đường tỉnh lộ 610 nối dài chạy xuống khu Đông, đến trạm y tế xã Duy Phước, rẽ tay trái ra đến chợ Gò, đến ngã ba đường liên thôn Mỹ Phước – Hòa Bình, rẽ về hướng Tây Bắc khoảng 500m đến trường mẫu giáo bán công Duy Phước, địa điểm di tích cách trường khoảng 100m về phía Tây Nam.

3. Sự kiện di tích:

   Trong những năm 1967 – 1971, một lực lượng lớn quân đội Nam Triều Tiên đã đến chiếm đóng ở một số tỉnh miền Nam Việt Nam, tại tỉnh Quảng Nam do lữ đoàn Thanh Long (Rồng Xanh) đảm nhiệm, tại huyện Duy Xuyên chúng đã lập đồn bót trấn giữ khắp nơi trên huyện, từ khu Đông đến khu Tây, cùng với quân ngụy, chúng liên tục hành quân càn quét vùng giải phóng và bắn phá bừa bãi, nhằm mở rộng vùng chiếm đóng và tiêu diệt lực lượng của ta.

   Trong thời gian đó, bộ đội và các đơn vị du kích của ta tiến công các đồn bót, đồng thời chống càn quét tiêu diệt tiêu hao sinh lực địch bảo vệ vùng giải phóng và bảo vệ nhân dân. Để trả đũa, quân dân Nam Triều Tiên đã hành quân càn quét và bắn phá bừa bãi đồng bào ta bằng nhiều hình thức hết sức dã man, chủ yếu là người già, phụ nữ và trẻ em, bọn chúng còn đốt nhà, cày ủi ruộng vườn, hãm hiếp phụ nữ, khủng khiếp nhất là vụ thảm sát tập thể. Tại xã Duy Phước, trước năm 1975 là hai xã Xuyên Quang và Xuyên Thái chúng lập đồn bót đóng quân tại hai điểm: đồn Cồn Chùa Câu Lâu xã Xuyên Quang nay là đội 18 thôn 1 xã Duy Phước, đồn Cồn Nguyện thôn Lang Châu cũng ở xã Xuyên Quang. Từ hai căn cứ đồn bót này, chúng liên tục hành quân càn quét bắn phá bừa bãi vùng giải phóng, nhằm dồn dân vào ấp chiến lược tạo vành đai trắng để hòng tiêu diệt cán bộ và bộ đội du kích địa phương.

   Đêm 30, rạng sáng ngày mùng 1 tết năm Mậu Thân (30/01/1968), trong lúc quân và dân ta đang chuẩn bị cho cuộc tổng tấn công và nổi dậy cướp chính quyền, chỉ còn người già, phụ nữ và trẻ em ở nhà lo tết, bọn địch ở các đồn bót đổ quân đi càn, bắn phá ác liệt tại khu vực làng Mỹ Duân. Do không có người cảnh báo, nên khi địch đến gần bà con hoảng loạn tìm nơi trú ẩn, họ dồn hết vào hầm nhà ông Tâm. Lùng sục khắp nơi, đến khi phát hiện hầm nhà ông Tâm có người, bọn chúng liền bắt tất cả trói lại dẫn ra ngoài bãi dương tại xóm Chùa ấp cũ Mỹ Duân, sắp thành hai hàng xả súng bắn chết ngay tại chỗ, làm 14 người dân vô tội thiệt mạng. Qua vụ thảm sát đã để lại dấu ấn kinh hoàng cho người dân nơi đây. Nhưng dẫu thế, vẫn không làm khuất phục ý chí cách mạng kiên cường, quyết bám đất giữ làng, người trước ngã người sau liền xông tới để bảo vệ quê hương, bảo vệ đất nước của người dân nơi đây.

4. Khảo tả di tích:

   Vụ thảm sát Mỹ Duân xưa lính Nam Triều Tiên tàn sát nhân dân tan gay tại bãi dương, nay bãi dương không còn, thay vào đó là một ao nước do xói lở tạo thành và đồng ruộng sản xuất của nhân dân, phía Nam có đường kênh cấp 2 chạy qua phía Bắc là khu dân cư, phía Đông, phía Tây là đồng ruộng.

5. Loại hình di tích:

   Vụ thảm sát Mỹ Duân là di tích lịch sử.

6. Trạng thái bảo quản:

   Tại địa điểm xảy ra vụ thảm sát Mỹ Duân, nơi 14 người dân vô tội đã bị thiệt mạng do lính Nam Triều Tiên giết hại, nay Đảng ủy, UBND cùng bà con trong xã có chủ trương xây dựng bia tưởng niệm.

7. Cơ sở pháp lý:

   Sau hơn 30 năm đất nước sạch bóng quân thù, nhân dân ta bắt tay vào xây dựng quê hương đất nước. Bộ mặt làng quê năm xưa đã khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên. Song những mất mát đau thương về con người trong chiến tranh khó có thể khắc phục được, những mảnh đời cô quạnh, đau yếu của mẹ già vì con bị giết hại, những cuộc đời tàn phế vì bị tra tấn, hành hạ, những thân nhân duy nhất còn lại sau những vụ thảm sát tập thể đó, con mất cha, vợ mất chồng vẫn còn đó... là những mất mát không gì bù đắp được. Để tưởng nhớ và tôn vinh sự kiện vụ thảm sát Mỹ Duân ngày 30/01/1968, đã đi vào lịch sử địa phương như một chứng tích, một nổi đau về sự hy sinh mất mát của bao người để lấy lại màu xanh bình yên cho hôm nay.

   Tại đây các tổ chức phi chính phủ của Hàn Quốc đã đến gặp gỡ, giao lưu, tặng quà cho các gia đình của nạn nhân trong vụ thảm sát và đầu tư xây dựng một trường tiểu học số 2 Nam Phước vào năm 2000, khoảng kinh phí 400 triệu đồng.

   Địa phương có định hướng khoanh vùng và bảo vệ khu vực này và xây dựng bia tưởng niệm.

8. Phương án bảo vệ:

Đảng ủy, UBND xã có chủ trương xây dựng bia tưởng niệm những người dân vô tội bị giết hại trong vụ thảm sát này để ghi nhớ tôn vinh.