Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bằng giọng nói trầm ấm mà kiên định, Người khẳng định trước toàn thế giới rằng dân tộc Việt Nam đã thoát khỏi ách nô lệ, bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do. Văn kiện lịch sử ấy không chỉ mở ra trang mới cho dân tộc mà còn trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các phong trào giải phóng dân tộc trên khắp năm châu. Tám mươi năm sau, Việt Nam đã viết tiếp câu chuyện kỳ diệu: từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá trở thành quốc gia năng động, hội nhập và vươn mình mạnh mẽ, mang đến niềm tự hào sâu sắc cho mỗi người con đất Việt.

Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc. Ảnh tư liệu

Di sản bất hủ của Hồ Chí Minh

Tuyên ngôn Độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo là sự kết hợp hài hòa giữa tinh hoa nhân loại và khát vọng ngàn đời của dân tộc. Dựa trên tinh thần của Tuyên ngôn Độc lập Mỹ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền Pháp (1789), Hồ Chí Minh đã khẳng định một chân lý bất diệt: “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Lời văn giản dị mà đanh thép ấy không chỉ tố cáo tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật, mà còn khẳng định quyết tâm giành lại quyền sống và quyền tự quyết của dân tộc Việt Nam. Tuyên ngôn trở thành bản anh hùng ca bất hủ, là ngọn cờ tập hợp hàng triệu con tim yêu nước. Nó cũng là lời tuyên bố đanh thép gửi đến cộng đồng quốc tế: Việt Nam đã đứng lên, bình đẳng giữa các quốc gia độc lập, không còn là thuộc địa bị áp bức.

Không chỉ là một văn kiện pháp lý, Tuyên ngôn Độc lập còn là biểu tượng văn hóa và tinh thần. Giọng nói trầm ấm, dứt khoát của Bác Hồ ngày hôm ấy tại Ba Đình đã biến văn bản thành lời hiệu triệu bất tử. Chính từ tinh thần ấy, nhân dân Việt Nam đã vượt qua biết bao thử thách để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Hành trình từ độc lập đến hội nhập

Sau mùa thu 1945, dân tộc ta phải đối diện với thử thách khốc liệt: thực dân Pháp quay lại xâm lược, mở đầu cuộc kháng chiến chín năm trường kỳ. Điện Biên Phủ 1954 với chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đã chứng minh sức mạnh của ý chí độc lập và khát vọng tự do. Tiếp đó, cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc bằng Đại thắng mùa Xuân 1975 đã thống nhất đất nước, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc. Trong suốt ba thập kỷ kháng chiến, tinh thần Tuyên ngôn Độc lập luôn là ngọn đuốc soi đường.

Hậu chiến tranh, Việt Nam rơi vào tình trạng kiệt quệ, vừa hàn gắn vết thương, vừa đối diện bao khó khăn của cấm vận. Nhưng chính trong gian khó, khát vọng độc lập, tự cường lại trỗi dậy mạnh mẽ. Đường lối Đổi mới 1986 trở thành bước ngoặt lịch sử. Việt Nam từ chỗ khép kín đã mở cửa, hội nhập, thu hút đầu tư quốc tế, đổi thay toàn diện nền kinh tế. Việc gia nhập ASEAN (1995), Tổ chức Thương mại thế giới – WTO (2007), ký kết CPTPP, EVFTA, RCEP… đã đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng, trở thành đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế.

Sau 80 năm, tinh thần Cách mạng Tháng Tám vẫn là ngọn lửa soi đường cho Việt Nam. Từ một quốc gia nghèo nàn, Việt Nam đạt tăng trưởng kinh tế, với GDP bình quân tăng 6-7% mỗi năm từ 1986 đến 2020. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống còn 1,1% năm 2025 (chuẩn đa chiều). Cải cách đã thu hút hơn 400 tỷ USD vốn FDI từ 1986 đến 2023, nâng quy mô kinh tế năm 2025 ướt đạt trên 510 tỷ USD, xếp thứ 32 thế giới, nằm trong nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài, thu nhập đầu người ước đạt trên 5000 USD[1].

Trải qua gần 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử Nguồn: Tạp chí điện tử Lý luận chính trị.

Từ một đất nước nghèo, nay Việt Nam là nền kinh tế lớn thứ ba Đông Nam Á, GDP bình quân đầu người tăng gấp nhiều lần so với những năm đầu Đổi mới. Các ngành công nghiệp, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch… đều khẳng định vị thế mới. Không chỉ kinh tế, Việt Nam còn tích cực tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, đăng cai nhiều sự kiện quốc tế, thể hiện vai trò chủ động, có trách nhiệm trên trường quốc tế.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Bước sang thế kỷ XXI, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ. Các tập đoàn lớn như Viettel, Vingroup, VinFast vươn ra toàn cầu, khẳng định năng lực cạnh tranh. Làn sóng khởi nghiệp sáng tạo bùng nổ, với những tên tuổi như VNG, MoMo, Zalo hay Axie Infinity tạo tiếng vang quốc tế. Công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo… đang mở ra kỷ nguyên mới cho nền kinh tế Việt Nam.

Cùng với đó, văn hóa Việt Nam ngày càng lan tỏa mạnh mẽ: phở, áo dài, cà phê Việt có mặt ở khắp nơi; các di sản UNESCO như Vịnh Hạ Long, Hội An, Nhã nhạc cung đình Huế… trở thành niềm tự hào của thế giới. Thể thao và nghệ thuật cũng gặt hái thành công: điện ảnh Việt từng bước ghi dấu ấn quốc tế, bóng đá Việt Nam nhiều lần lên ngôi vô địch khu vực, khẳng định bản lĩnh mới của thế hệ trẻ.

Đặc biệt, thế hệ trẻ chiếm trên 60% dân số – đang trở thành động lực mạnh mẽ cho đất nước. Họ chính là hiện thân của tinh thần Hồ Chí Minh: dám nghĩ, dám làm, dám cống hiến. Từ các kỹ sư công nghệ, nhà khoa học trẻ đến nghệ sĩ, vận động viên, doanh nhân khởi nghiệp…, tất cả đang viết tiếp hành trình “sánh vai cùng các cường quốc năm châu” như mong ước của Bác Hồ.

Tám mươi năm sau ngày 2/9/1945, Việt Nam đã đi một hành trình dài, từ thân phận nô lệ thành quốc gia độc lập, từ đổ nát chiến tranh đến hòa bình, từ đói nghèo đến hội nhập và phát triển. Nhưng giá trị lớn nhất mà Tuyên ngôn Độc lập để lại vẫn là tiếp nối tinh thần Hồ Chí Minh – độc lập, đoàn kết, tự cường luôn soi sáng con đường đi tới.

Kỷ niệm Quốc khánh 80 năm hôm nay không chỉ là dịp để tri ân lịch sử, mà còn là lời nhắc nhở thế hệ ngày nay về trách nhiệm dựng xây Tổ quốc. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, mỗi người Việt Nam cần biến niềm tự hào dân tộc thành khát vọng phát triển, thành hành động cụ thể để xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, văn minh. Như lời Bác Hồ từng khẳng định: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” – chân lý ấy vẫn mãi là ngọn đuốc dẫn lối cho dân tộc Việt Nam trong hành trình vươn mình ra thế giới.

[1] Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

Tiến sĩ. Trần Ngọc Nhiều-HVCTKV III