Chiến thắng Đình Đông được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh được công nhận tại quyết định số 4265 ngày 21 tháng 11 năm 2025. Di tích giữa vùng đất Duy Xuyên giàu truyền thống đấu tranh cách mạng, Đình Đông – thuộc làng Phụng Tây, xã Xuyên Châu, thuộc thôn Phước Mỹ II, thị trấn Nam Phước, tỉnh Quảng Nam – là một chứng tích sống động của tinh thần kiên cường, bất khuất của quân và dân ta trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nơi đây đã ghi dấu trận đánh oanh liệt ngày 17 tháng 5 năm 1967, được biết đến trong lịch sử với tên gọi Chiến thắng Đình Đông. Với ý nghĩa đặc biệt, di tích không chỉ là nơi nhắc nhớ quá khứ hào hùng mà còn là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau.
Di tích chiến thắng Đình Đông tại thôn Phước Mỹ II ngày xưa
Đầu năm 1967, địch ngày càng nống rộng ra ở các xã Xuyên Châu, Xuyên Mỹ nhất là vùng Nam Phước; Bà Rén; Trà Kiệu. Có lính Nam Hàn hỗ trợ, chúng ngày đêm lùng sục phá hoại hoa màu, gây ra không biết bao nhiêu đau thương và giết hại không biết bao nhiêu người dân vô tội. Trước tình hình đó cấp trên ta chủ trương phải đánh điểm Nam Phước để kiềm chế chân địch ở hai đầu Bà Rén và Trà Kiệu. Đây là một nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị chủ lực và lực lượng du kích địa phương. Rạng sáng ngày 17 tháng 5 năm 1967, lệnh khẩn cấp từ Sơn Trung và Sơn Phúc (huyện Quế Sơn), bộ đội ta hành quân xuyên đêm xuống chợ Gò rồi qua Mỹ Thạnh. Đúng 2 giờ 30 phút, lực lượng giao liên và du kích Xuyên Châu đã dẫn đường cho bộ đội thuộc Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 31 về tập kết tại Đình Đông xã Xuyên Châu. Tại đây, đồng chí Nguyễn Thành Tư – tham mưu trưởng tiểu đoàn – cùng chỉ huy các đại đội nhanh chóng ổn định đội hình chiến đấu. Do hành quân xa, địa bàn mới lạ phức tạp, đơn vị phải khẩn trương kiểm tra hệ thống giao thông huyết mạch, cộng sự. Đến 4 giờ sáng, bộ phận thông tin vừa hoàn thành việc rải dây thông tin thì không may dây bị hở, người dân ở Mỹ Long phát hiện, địch biết có quân chủ lực của giải phóng về Xuyên Châu đánh lớn nên đã huy động lực lượng có phi pháo hỗ trợ để đánh vào Đình Đông.
Bia di tích
Từ thế chủ động chiến đấu, ta rơi vào tình thế hoàn toàn bị tấn công trước. Đúng 5 giờ 30 phút sáng, ngày 17/5/1967 đạn pháo địch từ Sơn Trà và Tam Kỳ ầm ầm dội xuống Đình Đông, Mỹ Long, Phước Mỹ. Quân và dân ta đã chiến đấu dũng cảm, bám từng tấc đất. Trận chiến kéo dài suốt một ngày một đêm, đạn pháo, máy bay, xe bọc thép của địch gầm rú, bắn phá dữ dội. Có thể nói với sự phối hợp tài tình, sự quả cảm đến một tấc không đi, một ly không rời trận địa của bà con Xuyên châu, nhất là 7 hộ ở Đình Đông thành trận địa thép, chặn đánh địch, đánh xe thiết giáp M113, cố thủ để bảo vệ sở chỉ huy. Không chịu nổi sức phản công mạnh mẽ của quân ta, địch hoảng hốt rút chạy và gọi máy bay đến oanh tạc cứu viện. Hàng loạt bom phá, bom xăng rơi xuống, khiến chiến sự ngày càng trở nên ác liệt. Sở chỉ huy C9 bị thiệt hại, nhà cửa của nhân dân bị thiêu rụi, hầm hào bị sập, nhiều chiến sĩ dũng cảm hy sinh. Dù ở thế bị động hoàn toàn song quân và dân ta đã biến thế trận Đình Đông thành trận địa thép, ta đã tiêu diệt gọn một tiểu đoàn thuộc trung đoàn 51 của địch, bắn cháy hai xe thiết giáp M113 làm cho địch ở Bà Rén, Trà Kiệu phải co cụm lại, buộc chúng tăng cường thêm một liên đội Bảo An về chốt giữ Nam Phước, Câu Lâu.
Di tích chiến thắng Đình Đông tại thôn Phước Mỹ II ngày xưa
Sau ngày đất nước thống nhất, các hộ dân từng sinh sống tại khu vực Đình Đông được di dời vào khu trung tâm thôn Phước Mỹ II. Nơi từng diễn ra trận chiến ác liệt giờ đã được san bằng, trở thành cánh đồng màu mỡ, xanh tốt với lúa, bắp và các loại hoa màu – biểu tượng của sự hồi sinh và sức sống mới trên vùng đất từng chìm trong bom đạn. Ngôi đình xưa – nơi đặt sở chỉ huy Tiểu đoàn 9 trong trận chiến – đã được nhân dân chung tay sửa sang để trở thành nơi thờ tự anh linh các chiến sĩ và đồng bào đã hy sinh. Đình gồm một gian thờ nhỏ với ba bàn án đặt theo hướng Nam lệch Đông, trang nghiêm, giản dị nhưng chứa đựng tình cảm sâu nặng của người dân đối với những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Di tích lịch sử Chiến thắng Đình Đông không chỉ là nơi lưu giữ ký ức hào hùng của thời chiến mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh đoàn kết, tinh thần chiến đấu kiên cường của quân và dân Duy Xuyên. Đến với di tích, mỗi người như được sống lại những ngày tháng sục sôi của dân tộc, để từ đó trân trọng hơn nền hòa bình hôm nay và hun đúc trong mình trách nhiệm gìn giữ, xây dựng quê hương giàu đẹp.